Wat is citizen science
Uit ITforResearch bij Universiteit Utrecht
Het woord citizen science wordt op veel verschillende manieren gebruikt. In deze wiki gebruiken we een hele brede betekenis. Citizen science[1] gaat over de actieve deelname van het brede publiek aan wetenschap. Het gaat ook over de verbinding tussen onderzoek en maatschappij, zoals het zichtbaar maken van onderzoek aan niet-wetenschappers. Met het “brede publiek” bedoelen we niet alleen burgers, maar ook bedrijfsleven, instellingen, musea, politiek, beleidsmakers, bepaalde maatschappelijke groepen, etc.
Voorbeelden van citizen science bij de UU
Actieve deelname van het brede publiek:
- Het strategisch thema Dynamics of Youth onderzoekt de ontwikkeling van kinderen. Ca. 6000 kinderen uit twee leeftijdsgroepen leveren gedurende zes jaar op verschillende momenten gegevens aan.
- Het onderzoek Kasboekje van Nederland verzamelt financiële documenten van het publiek, hun ouders en grootouders. Een website verzamelt persoonlijke verhalen en bevindingen van onderzoekers. Resultaat is o.a. een zesdelige TV-serie.
Zichtbaar maken van onderzoek aan niet-wetenschappers:
- Bij Meet the Professor stappen professoren van de UU op de fiets naar basisscholen in Utrecht. De leerlingen mogen hun prof 'de toga' van het lijf vragen, bij hen in de klas.
- Tijdens het Weekend van de Wetenschap laten UU en UMCU aan de maatschappij zien wat zij in huis hebben.
Deelname van het brede publiek[2] kan op verschillende manieren, waarbij in principe wel de projectleider eindverantwoordelijk blijft. Het kan data aanleveren, door bijv. het invullen van vragenlijsten. Ook kan het helpen bij het beter/sneller bruikbaar maken van onderzoeksdata, door bijv. het transcriberen van scans van documenten of het analyseren van data. Verder kan het publiek onderzoek beïnvloeden, door bijv. het mede beoordelen van onderzoeksvoorstellen, het meeschrijven aan een publicatie, of het doen van suggesties over de onderzoeksrichting. Publiek-private samenwerking valt ook onder citizen science, net als de verbinding met onderwijs (maar die valt buiten de scope van dit informatieplan). Citizen science in dit informatieplan heeft dus een heel brede betekenis, breder dan op sommige andere plekken binnen de UU[3]. Het UU-Public engagementprogramma heeft het bijvoorbeeld alleen over het algemene publiek, niet over het betrekken van politiek/beleidsmakers of bedrijfsleven.
Wanneer een onderzoeksonderwerp een bepaalde doelgroep nauw aan het hart gaat, kan de onderzoeker en de UU op enorme maatschappelijke betrokkenheid en enthousiasme rekenen.
- ↑ Het gebruik van het woord “citizen science” in deze wiki vindt zijn oorsprong in de omschrijving van het Open science programma van de EU (https://ec.europa.eu/research/openscience/index.cfm?pg=citizen§ion=monitor).
- ↑ In dit informatieplan gebruiken we dus een brede betekenis van het woord “brede publiek”. Op andere plekken wordt soms onderscheid gemaakt tussen de doelgroepen “publiek”, “politiek en beleidsmakers” en “bedrijfsleven”. De activiteiten heten dan resp. “public engagement”, “policy engagement” en “business engagement”/”valorisatie”.
- ↑ Uit gesprekken blijkt dat op sommige plekken binnen de UU “citizen science” een smallere/andere betekenis heeft. Soms wordt onderscheid gemaakt naar doelgroep, zie vorige voetnoot. Soms omvat het alleen een beroep doen op het brede publiek om aan onderzoeksprojecten mee te werken. Soms worden de termen “publieksactiviteiten” of “outreach” gebruikt: alle vormen van contact tussen onderzoekers en het algemene publiek, maar niet het contact tussen onderzoekers en politiek/beleidsmakers of bedrijfsleven.